UNIDROIT Principles on Digital Assets and Private Law
Dijital Varlıklar ve Özel Hukuka İlişkin UNIDROIT İlkeleri
Dijital Varlıklar ve Özel Hukuka İlişkin UNIDROIT İlkeleri, dijital varlıkların elde tutulması, devredilmesi ve teminat olarak kullanılmasıyla ilgili olarak devletlere kılavuzluk etmeyi amaçlamaktadır. İlkeler sadece dijital varlıklarla ilgili özel hukuk konularını ve özellikle de mülkiyet hakkını kapsamaktadır.
Dijital Varlıklar ve Özel Hukuka İlişkin UNIDROIT İlkeleri, kural olarak kamu makamları tarafından uygulanacak kuralları kapsamamaktadır. Örneğin, bu İlkeler bir kişinin dijital varlıklarla ilgili faaliyetlerde bulunmak için ne zaman ya da hangi durumlarda lisans alması gerektiği gibi konuları kapsamamaktadır. Aynı şekilde, eğer kamu makamları tarafından bu kurallara uyulması isteniyorsa, kişilerin dijital varlıkları nasıl tutmaları gerektiğine ilişkin kuralları da içermemektedir.
Ayrıca bu İlkeler özel hukukun sadece belirli bir alanıyla ilgilenir. Örneğin, fikri mülkiyet veya tüketicinin korunması alanları, bu İlkeler tarafından ele alınmamaktadır. (Bkz. 2019/770 sayılı Dijital İçerik Direktifi, BGB §327 – §327U) Yine bu İlkeler, sözleşme ve mülkiyet hukukuna ilişkin birçok özel hukuk konusunu ele almamaktadır. Örneğin bir dijital varlık üzerindeki mülkiyet hakkının geçerli bir şekilde başka bir kişiye devredilip devredilmediği, bir dijital varlıktaki teminatın geçerli bir şekilde oluşturulup oluşturulmadığı, bir dijital varlığı devreden ve devralan arasındaki haklar gibi hususlar İlkeler’in kapsamı dışındadır.
Arkaplan
2015 yılında Macaristan Adalet Bakanlığı’ndan, 2016 ve 2018 yıllarında Çek Cumhuriyeti Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın teklifleriyle çekirdekleri atılmaya başlanan Dijital Varlıklar ve Özel Hukuka UNIDROIT İlkeleri, hazırlık toplantı ve çalıştaylarının ardından Eylül 2023’te kabul edilerek UNIDROIT tarafından yayınlanmıştır.
İlkeler genel olarak dijital varlıkların hukuki niteliği, transferi ve kullanımına dair rehberlik sağlamayı hedeflemektedir. Bu kapsamda UNIDROIT ilkelerinde; dijital varlıkların yasal olarak sınıflandırması, teminatlı işlemler, sınır ötesi işlemlerde uygulanacak hukuk, iflas ve aracıların yasal konumu gibi çeşitli bağlamlarda ortaya çıkan belirli konulara dair hükümler bulunmaktadır.
Tarafsız bir yaklaşım tarzıyla oluşturulmaya çalışıldığı belirtilen İlkeler’de, farklı hukuk kültürlerine uyum sağlamak amaçlanmıştır. UNIDROIT’e göre bu ilkeler en iyi uygulamaları ve uluslararası standartları içermekte ve yargı alanlarının dijital varlıkların transferi ve kullanımından kaynaklanan hukuki sorunlara ortak bir yaklaşım benimsemesini sağlamaktadır.
Sistematik
SECTION I: SCOPE AND DEFINITIONS
Principle 1 Scope
Principle 2 Definitions
Principle 3 General principles
Principle 4 Linked assets
SECTION II: PRIVATE INTERNATIONAL LAW
Principle 5 Applicable law
SECTION III: CONTROL AND TRANSFER
Principle 6 Control
Principle 7 Identification of a person in control of a digital asset
Principle 8 Innocent acquisition
Principle 9 Rights of a transferee
SECTION IV: CUSTODY
Principle 10 Custody
Principle 11 Duties owed by a custodian to its client
Principle 12 Innocent client
Principle 13 Insolvency of a custodian and creditor claims
SECTION V: SECURED TRANSACTIONS
Principle 14 Secured transactions: general
Principle 15 Control as a method of achieving third-party effectiveness
Principle 16 Priority of security rights
Principle 17 Enforcement of security rights
SECTION VI: PROCEDURAL LAW INCLUDING ENFORCEMENT
Principle 18 Procedural law including enforcement
SECTION VII: INSOLVENCY
Principle 19 Effect of insolvency on proprietary rights in digital assets
BÖLÜM I: KAPSAM VE TANIMLAR
İlke 1 Kapsam
İlke 2 Tanımlar
İlke 3 Genel ilkeler
İlke 4 Bağlantılı varlıklar
BÖLÜM II: ULUSLARARASI ÖZEL HUKUK
İlke 5 Uygulanabilir hukuk
BÖLÜM III: KONTROL VE TRANSFER
İlke 6 Kontrol
İlke 7 Bir dijital varlığın kontrolünü elinde bulunduran kişinin kimliği
İlke 8 İyiniyetli edinme
İlke 9 Devralanın hakları
BÖLÜM IV: MUHAFAZA
İlke 10 Muhafaza
İlke 11 Bir muhafaza kuruluşunun müşterisine karşı yükümlülükleri
İlke 12 İyiniyetli müşteri
İlke 13 Saklama kuruluşunun iflası ve alacaklıların talepleri
BÖLÜM V: TEMİNATLI İŞLEMLER
İlke 14 Teminatlı işlemler: genel
İlke 15 Üçüncü taraf etkinliğini sağlamanın bir yöntemi olarak kontrol
İlke 16 Teminat haklarının önceliği
İlke 17 Teminat haklarının icrası
BÖLÜM VI: İCRA DAHİL OLMAK ÜZERE USUL HUKUKU
İlke 18 İcra dahil usul hukuku
BÖLÜM VII: İFLAS
İlke 19 İflasın dijital varlıklardaki mülkiyet hakları üzerindeki etkisi
Ayrıca bkz. Dijital içerik ve hizmetler (dijital ürünler), dijital unsurlu mallar