Pomodoro: mutfak zamanlayıcısından doğan çalışma tekniği

Lisans yıllarında odaklanma problemini aşabilmek amacıyla yirmi dakikalık çalışma seansları yapar, her yirmi dakikanın ardından çok kısa bir süreliğine kendimi kütüphanenin dışına atardım. Bir süre verimli ders çalışmamı sağlayan bu basit tekniği, iş hayatında uygulamayı unuttum. İş hayatı için farklı şeyler geliştirmeye çalıştım; ama yeni bir çalışma habitatındaki işleri yetiştirme telaşı nedeniyle bu konuda çok başarılı olduğum söylenemezdi.

“25 dakika çalış, 5 dakika mola ver” şeklinde özetlenebilecek Pomodoro tekniğiyle karşılaşınca aklıma ilk gelen lisans yıllarındaki çalışma seanslarım oldu. Aradığım yöntemi, sistematize edilmiş bir çalışma yöntemi olarak yeniden ‘keşfetmiştim’. Bir süredir uyguladığım bu teknik sayesinde akademik ve akademik olmayan yazım çalışmalarım, okumalarım ve diğer işlerim konusunda verimimin en az birkaç seviye atladığını söyleyebilirim.

Böyle verimli bir tekniği keşfetmişken,  bu tekniği kullanarak tekniğin kendisini anlatan bir blog yazısı yazmadan olmaz dedim ve bu blog yazısını planlamaya başladım.

Bir zaman paketleme yöntemi olarak Pomodoro

Pomodoro, esasında basit bir zaman yönetim tekniği. Tekniğin temelinde zamanı belirlenen dilimler hâlinde paketleyerek yeni zaman dilimleri oluşturmak yatıyor[1]. Pomodoro tekniğine göre, her 30 dakika bir pomodoroya karşılık geliyor ve bu 30 dakikalık pomodoro seansında 25 dakika tam odaklı şekilde çalışmaya, 5 dakika ise tamamen dinlenmeye ayrılıyor.

Odaklanma problemi yaşayan öğrencinin gözü mutfak zamanlayıcısına ilişir

Pomodoro, İtalyanca domates anlamına geliyor. Tekniğin ortaya çıkışıyla ilgili şöyle bir hikâye var: 1980’li yıllarda odaklanmakta sıkıntı çeken bir öğrenci mutfakta çalışırken, odaklanma problemini aşmak için zamanlayıcı kullanmaya karar verir. Gözüne domates şeklindeki mutfak zamanlayıcısı ilişir. Zamanlayıcıyı 25 dakikaya ayarlar ve çalışmaya başlar…

Tekniği icat eden o öğrenci, bugün “The Pomodoro Technique” markasının sahibi olan ve hâlen bu tekniği geliştirmeye ve dünyaya duyurmaya devam eden Francesco Cirillo’dur.

Pomodoro’ya Giriş 101

Pomodoro tekniği temel olarak bu şekilde işliyor:

Tekniğe ilişkin ayrıntılar konusunda İngilizce şu siteden destek alabilirsiniz.

Çalışma hayatınızdaki yeni zaman biriminiz: Pomodoro

Bu tekniği etkili bir şekilde kullanabilmek için öncelikle bilinen zaman ölçü birimlerini (dakika, saat, gün) pomodoro cinsine çevirmelisiniz. Yâni çalışma hayatınızdaki zaman birimi artık dakika ve saat değil; pomodoro olmalı.

İşlerinizin süresini pomodoro cinsinden planlayın

Her günün başlangıcında yapacağınız işleri listeledikten sonra bunları pomodoro cinsinden ne kadar süre içerisinde tamamlayacağınızı planlamalısınız. Mesela ben bu blog yazısını 5 pomodoroda tamamladım: üç pomodoroyu okumalara, iki pomodoroyu ise yazmaya ayırdım.

25 dakikalık zamanlar, üzerinizde bir baskı aracı olsun!

Tekniği uygulamaya geçmeden önce, 25 dakikalık zaman dilimini, asla bölünmemesi gereken ve tam odaklı bir şekilde çalışılması gereken bir süre olarak algılamalısınız. Yâni bu süre içerisinde, sizi bölme ihtimâli olan her şeyi (sosyal medya, cep telefonu, oda arkadaşınız gibi) bir kenara bırakmalısınız.

25 dakikalık süre içerisinde bölünmemek ve yalnızca tek bir işe odaklanarak çalışmak bu tekniğin temel esprisi. Bölünürseniz, gelen her telefona cevap verirseniz ve hatta su içmeye kalkarsanız bile bu teknikten tam verim alamayacaksınız. Bu sebeple çalışma seanslarında telefonu sessize almanız, ihtiyacınız yoksa interneti kapatmanız, etrafınızda insanlar varsa onlara süreli ve odaklanmış bir şekilde çalıştığınızı hissettirmeniz faydalı olacaktır[2].

Molaları ciddiye alın ve nefes almaya bakın

Yirmi beş dakikalık seansta tam anlamıyla odaklanarak çalışmak kadar, mola zamanlarında zihne gerçekten bir nefes aldırabilmek de gerekiyor. Zirâ artık eski çalışma düzeninizde harcanan bir saatlik emek ve çabayı bu teknikle muhtemelen yirmi beş dakikada harcayacak ve yorulacaksınız.

Yaklaşık bir aylık pomodoro uygulamalarımdan edindiğim tecrübeden hareketle söylemek gerekirse, molalarda mutlaka masadan kalkılması gerekiyor. Bilgisayar ekranını kapatıp ya da ders notlarını kaldırıp masada oturarak nefes alınmıyor. Bunun için bulunduğunuz yerden kalkarak biraz dolaşmak veya bir şeyler içmek şart.

Mutfak zamanlayıcısı 👎 mobil uygulama 👌

Pomodoro tekniğini hâlen bir mutfak zamanlayıcısı ile uygulamak mümkün. Ancak bugün klasik bir mutfak zamanlayıcısı kullanmak yerine mobil pomodoro uygulaması kullanmak elbette daha avantajlı. Çoğu pomodoro uygulaması, zamanlayıcı işlevinden başka aynı zamanda hangi saatler arasında çalıştığınızı da kaydediyor ve böylelikle geçmişe dönük olarak çalışma saatlerinizi ayrıntılarıyla size raporlayabiliyor.

Benim tespit edebildiğim kadarıyla aşağıdaki programlar bu iş için ideal:

• Windows – Pomodo’more
• Mac – Pomodoro Time
• Android – Clockwork Tomato
• iOS – be focused – focus timer & goal tracker

Ne çalıştığım kadar, nasıl çalıştığım da önemli

Çalışmaya başladığım yıllardan bu yana, ne çalıştığımın yanında nasıl çalıştığıma da kafa yoruyorum. Verimli bir şekilde çalışmak, benim için bir hayli önemli. Verimli çalışarak zamandan ciddi oranda tasarruf edilebileceğine ve kafa ‘yakmadan’ işlerin çözülebileceğini düşünürüm. Bu sebeple hem iş hayatında, hem de hukuk özelinde metodolojiye özel bir ilgim var.

Kendime aylaklık edeceğim zamanlar oluşturuyorum

Son olarak, zaman yönetimine ilişkin buraya ufak bir not düşmemde fayda var. Zamanı yönetmekteki amacım kendime otomatize edilmiş bir çalışma düzeni oluşturmak ve bu şekilde çok iş yapmak ya da çok çalışmak değil; aksine var olan ve yapmam gereken işleri erkenden bitirip kendime aylaklık edeceğim zamanlar oluşturmak. Bu yöntem de bu amaç için gerçekten çok başarılı. Öneririm.

Dipnotlar

[1]  Bu yönüyle Pomodoro, aslında bir zaman paketleme (timeboxing) tekniği. Timeboxing tekniğinde de benzer şekilde zaman dilimi, kişiye özgü şekilde paketlenerek bu zaman dilimlerinde çalışmak hedefleniyor.

[2] Bir de elbette, çalışma seansı devam ederken mutlaka açmanız gereken bir arama gelebilir. Bu durumda, o seansta telefonla konuştuğunuza ilişkin not alın ve çalışmaya devam edin. Gün sonunda ne kadar bölündüğünüzü, aldığınız notlarla takip ederek daha az bölünmek için alternatif yollar aramanız, veriminizi daha da artıracaktır.

[*] İlk görsel pomodorotechnique.com adresinden alınmıştır.