Malum, Türk hukuku içerisinde akademik çalışmalarda bulunmak için hukukun içinde yer alan her alt dala özgü bir yabancı dilin öğrenilmesi gerekiyor. Dünya’daki akademik araştırmalar ceza hukukunda İtalyanca, medeni hukukta Almanca, idare hukukunda Fransızca ağırlıklı olarak devam ediyor. Buna paralel olarak önemli eserler bu dillerde veriliyor olduğundan, Türkiye’de de hukuk dalına göre bu yabancı dillerden birine veya birkaçına hâkim olmak gerekiyor. Bununla birlikte insan hakları, ticari tahkim, AB hukuku gibi alanlardaysa İngilizce’nin bariz bir ağırlığı söz konusu.
İngilizce’nin hukuk alanında ağırlığının olmamasının sebebi, terimsel açıdan gerekli derinliğe sahip olmaması ve özellikle Almanca’ya göre hukuk dili olarak çok sığ bir dil olması. Bu sebepledir ki zaten, tahkim ve insan hakları gibi, aslında terimsel zenginliği çok da olmayan, dolayısıyla çok derinleşilemeyen alanlarda kullanılan bir dil İngilizce Bu ön kabullerle birlikte dünyadaki iletişim dilinin İngilizce olması da başka bir yönden İngilizce’nin hukukçular tarafından da iyi bilinmesi gerektiğini gösteriyor. Medeni hukuk, Ceza Hukuku, İdare hukuku gibi alanlardaki eser oluşturma konusunda henüz kullanılmasa da hukukçular arasındaki sözlü iletişimde yerini İngilizce’ye bırakması da hukuk ingilizce’sinin önemli oluşunu gösteriyor.
Bu düşüncelerle Ankara Üniversitesi Bankacılık ve Ticaret Hukuku Enstitüsü’nün düzenlediği Hukukçular için İngilizce kursuna başladım. Geçen sene Ekim ayında başlayan kurs, 28 Mayıs’ta yapılan son sınavla bitti. Geriye bu alana özgü izlenimlerim kaldı. Ankara Üniversitesi’ndeki kursun yanı sıra, İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde düzenlenen kursa dair izlenimlerini Gizem Süleymanoğlu’ndan yazmasını rica ettim, beni kırmadı ve o da notlarını benimle paylaştı. Hukuk İngilizcesi için Türkiye’de neler yapılabilir, kısaca onu ifade etmeye çalıştık bu yazıyla.
Banka ve Ticaret Hukuku Arşt. Enst. / Hukukçular için İngilizce Sertifika Programı
A. Ü. Banka ve Ticaret Hukuku Araştırmaları Enstitüsü, 1954 yılında Türkiye İş Bankası tarafından kurulmuş bir vakıf. Çok uzun yıllardır farklı hukuk dallarında sertifika programları düzenleyen bu Enstitü, benim katıldığım bu yılda Hukukçular için İngilizce programının yirmi altıncısını düzenlemiş oldu. 26 yıllık birikim nedeniyle Hukukçular için İngilizce denildiğinde bu kurum Türkiye’de bir marka olmuş durumda. Ancak şunu da söylemeliyim ki, geçen yirmi altı yıllık süreçte eğitimdeki gelişmelere pek ayak uydurabilmiş değil. Misâlen 26 yıllık birikim, henüz bir basılı esere dönüşebilmiş değil. Ya da interaktivite anlamında genel İngilizce kurslarından aşina olduğumuz reading, speaking, writing ve listening skillerinin geliştirilmesi için genel İngilizce kurslarında uygulanan temel yöntemler uygulanmıyor.
Sertifika programı kapsamında aldığım 7 ders ve bunlara ilişkin kısa değerlendirmelerim şu şekilde:
Legal Terminology and Translation
Ceren Ünal, LL.M.
Hukuk İngilizcesi için çok temel bir ders. Bilkent Üniversitesi’nden Ceren Ünal’ın verdiği bu derste tüm meslek hayatı boyunca kullanılacak olan temel hukuk terminolojisinin öğretilmesi ve çeviri yeteneklerinin geliştirilmesi amaçlanıyor. Bu derste toplam 1000’e yakın hukuki terim öğreniliyor. Bu kelimelerin öğrenilmesiyle birlikte ortalama düzeydeki tüm hukuk metinlerinde yüzde yetmişlere varan anlama oranı yakalanabiliyor. Ancak elbette, hukukta bir virgülün bile anlamı tamamen değiştiriyor olması ve Türkçe hukuk terimlerinden kimilerinin net biçimde İngilizce karşılıklarının bulunmuyor olması nedenleriyle örneğin ABAD, İHAM gibi mahkeme kararlarının anlaşılması için bol bol okuma pratiğine ihtiyaç var. Dersin Translation kısmında, farklı hukuki metinleri (makale, UNIDROIT hükümleri, mahkeme kararı, MÖHUK ve Türk Anayasası) Türkçe’den İngilizce’ye ve İngilizce’den Türkçe’ye çevirerek meslek hayatlarımızda karşılaşabileceğimiz farklı metinlerde nasıl bir çeviri mantığıyla çalışmamız gerektiğini öğrendik.
Basic Concepts of Turkish Law
Prof. Dr. Şebnem Akipek Öcal
Bu derste kaynak olarak Tuğrul Ansay ve Don Wallace’ın yazdığı Introduction to Turkish Law kitabını kullanmak suretiyle Türk hukukuna İngilizce bir başlangıç yaptık. Ankara Hukuk Fakültesi’nden Şebnem Hocanın diğer hocalardan farklı olarak dersi grup çalışmaları yaptırarak sürdürmesi, speaking yeteneğinin gelişmesi için öğrencileri sınıfın önünde konuşmaya yönlendiriyor olması ve derste Türkçe konuşmayı tamamen yasaklaması öğreticiliği artıran uygulamalardandı.
Practical Aspects of Legal Profession
Larry D. White, J.D.
Larry White, doktor ünvanına sahip, TOBB ETÜ’de birden fazla ders veren Amerika’lı bir avukat. Kendisi, aslında kurstaki 8 dersten 3 dersi veriyor olması itibariyle aslında bu kursun asıl hocası. Native olması, mesleki ingilizce öğrenmek isteyenler için bulunmaz bir avantaj. Larry, derslerinde sunum metinleri üzerinden gitmeyi tercih etti. Bu derste başlangıçta Amerika’daki hukuk sistemi ve avukatlık mesleğine ilişkin genel bilgilerin ardından İngilizce’de telaffuz, doğru kelimelerin kullanılması, genel olarak İngiliz ve Amerikan aksanları ve İngilizce hukuk dilinin nasıl yazılacağı ve okunacağı üzerinde duruldu. Ayrıca uluslararası hukukta müzakere yöntemleri, uluslarası tahkim, British Common Law da bu dersin konuları arasındaydı.
Basic concepts of American Law
Larry D.White, J.D.
Bu derste bir önceki dersteki genel girişin ardından, Amerikan Hukuku’nu daha derinlemesine inceledik. Diğer derslerden farklı olarak bu derste sınav yapılmadı. Bunun yerine Larry, önceki senelerde olduğu gibi tüm öğrencilere ilgi alanları doğrultusunda Supreme Court kararlarından dağıttı ve bu kararları dört başlıkta (Dava özeti, Amerikan Hukuku açısından kararın değerlendirilmesi, Türk Hukuku açısından kararın değerlendirilmesi ve Türk-Amerikan Hukukunun karşılaştırılması) yazarak kendisine teslim etmemiz için ödev haline getirdi. Bana da bir marka davasının kararı düşmüştü. (ilgili karar)
Basic concepts of legal persons
Prof. Dr. Şebnem Akipek Öcal
Medeni Hukuk’ta gördüğümüz genel tüzel kişiler başlığı ve Ticaret Hukuku’nda yer alan Şirket türleri giriş seviyesinde anlatıldı bu derste. Bahsettiğim gibi derslerdeki Şebnem hocanın, öğrenciyi işin içine katan uygulamaları sayesinde bu derslerden çok verim aldık. Bunun en güzel örneklerinden birisi de bu derste bir anonim şirket esas sözleşmesi hazırlamaktı.
Competition Law
Yrd. Doç. Dr. Gül Efem
ODTÜ Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi’nde görevini sürdüren Gül EFEM tarafından verilen bu derste, bir kitaptan alınmış Unfair Trade Practises makalesi üzerinden rekabet yasağı, haksız rekabet, rekabet hukukuna giriş, başlıklarına değindik. Kursun en kısa dersiydi, yalnızca 2 günde toplam 6 saatte bu dersi sonlandırdık.
Basic concepts of English Law
Larry D.White, J.D.
Sertifika programını başladığımız gibi Larry ile kapattık. Bu derste Birleşik Krallık’ın anayasal sistemi, yargı örgütü, ceza hukuku, şirketler hukuku, iş hukuku ve sözleşmeler hukukuna değindik. Bir yıllık programın son dersi olması itibariyle katılımın ve verimin düştüğü bu son dersle birlikte İngiliz hukukunda kullanılan hukuk terimlerinin Amerikan hukukundan çok farklı olduğunu da görmüş olduk. Belki farklı bir yazının konusu olabilir; ama buraya da not etmekte fayda var: İngiltere, diğer ada devleti olması itibariyle diğer tüm dallarda olduğu gibi hukuk dilinde ve sisteminde de bambaşka bir noktada.
Enstitü tarafından düzenlenen bu sertifika programına dahil olabilmek için her yıl Enstitü tarafından yapılan genel İngilizce sınavından belli bir puanın üzerinde almak gerekiyor. Genel İngilizce konusunda henüz yeterli bir aşamaya gelmemiş olanların verim alamayacağı bu sertifika programının bedeli 1250 ₺ (idi). Sınav her yıl Eylül ayının son haftasında yapılıyor ve kurs iki dönem (bir yıl) sürüyor.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk İngilizcesi Kursu
Gizem Süleymanoğlu aktardı.
İstanbul Bilgi Üniversitesi, Dolapdere Kampüsü’nde temel olarak Cambridge Uluslararası Hukuk İngilizcesi Sertifikası (ILEC)’e hazırlık mahiyetinde yıl içerisinde farklı dönemlerde açılan, 10 haftalık (60 saatlik) bir kurs veriyor. Bankacılık Enstitiüsü’nde olduğu gibi bu kurs öncesinde de katılımcıların dil yeterlilik düzeylerini ölçmek için bir dil yeterlilik sınavı yapılarak katılımcılar belirleniyor. Bilgi Üniversitesi, İngilizce eğitimini dört beceri üzerine kurduğu için (writing, speaking, listening, reading) dil yeterlilik sınavını da hem sözlü hem de yazılı şekilde gerçekleştiriyor. Sözlü sınavı çok belirleyici olmasa da bir case study çalışmasının da içinde yer aldığı yazılı sınav kaliteli ve belirleyiciydi. Bilgi Üniversitesi’nde düzenlenen bu kursun ücreti 1250 ₺. Bu ücrete birçok ülkede, bu alandaki profesyonelliği ispatlanması amacıyla kullanılan ILEC (Cambridge Uluslarası Hukuk İngilizcesi Sertifikası) sınavını da dahil. Bilgi Üniversitesi, kurs aracılığıyla katılımcılara Sözleşmeler, Taşınmaz mal varlığı, Eşya satışı, Fikri mülkiyet, İstihdam, Rekabet ve Hukuk uygulamalarıyla ilgili olarak dört dil becerisi kazandırmayı amaçlıyor.
Genellikle çalışanların katıldığı bu programda, İngilizce’yi meslek hayatlarında aktif olarak kullanan avukatlar genel terminolojiye hâkim bir şekilde kursa katılıyor. Bu da hukuk öğrencilerinin ve stajyer avukatların zaman zaman demoralize olmasına yol açabiliyor. Dolayısıyla bu kurstan tam verim alınabilmesi için, kursa destek olmak amacıyla kurs dışında hukuk ingilizcesine ciddi mesai harcamak gerekiyor. Tüm dersleri baştan sona Garret Gilmore sürdürüyor. Kendisi hem türk hukukuna hem yabancı hukuka hâkim biri. Kursta kaynak kitap olarak Cambridge’ın ILEC kitapları kullanılıyor. Mantığı itibariyle Genel İngilizce’ye yönelik hazırlanmış Cambridge kitaplarıyla aynı bu kitaplar; 4 beceriyi birlikte geliştirmeyi amaçlıyor. İstanbul’da farklı üniversitelerde ve baroda da hukuk ingilizcesi kursu veriliyor; ama oradaki arkadaşlarımdan anladığım kadarıyla İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin kursu işin ciddiyetini layıkıyla yerine getiren birkaç kurstan biri.
•
Bu kurslardan başka Çankaya Üniversitesi’nde verilen Hukukçular İçin İngilizce kursuyla ilgili şuradan, Londra Dil Okulları’nın İngiltere’de verdiği kursla ilgili şuradan ve Cambridge Law Studio’nun kurslarıyla ilgili şuradan bilgi alabilirsiniz.
Kurs bitti, ya sonra? ILEC: Uluslararası Hukuk İngilizcesi Sertifikası
Türkiye’nin çeşitli yerlerinde hukuk ingilizcesine dair verilen kurslardan herhangi birini bitirdiğinizde, yeterliliğinizi Cambridge’ın verdiği uluslararası dil sertifikasıyla ispatlayabilirsiniz. Bu sertifikayı almak için Cambridge tarafından yapılan sınava Türkiye’de İstanbul, İzmir, Mersin veya Muğla’da girebilirsiniz. Hatırlatmakta fayda var, Cambridge bu sertifika sınavını en son 2016 yılının Aralık ayında gerçekleştirecek. Bu tarihten sonra bunun yerine Business English: Advance sınavına girerek, uluslararası alanda kullanılmak üzere dil sertifikası alabilirsiniz. Bu sınavla ilgili ayrıntılı bilgiye şuradan ulaşabilirsiniz.