Yapay Zekaya İlişkin Uyumlaştırılmış Kuralları Belirleyen (Yapay Zeka Kanunu) ve Bazı Birlik Düzenlemelerini Değiştiren Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü Teklifi
Proposal for A Regulation of the European Parliament and of the Council Laying Down Harmonised Rules on Artificial Intelligence (Artificial Intelligence Act) and Amending Certain Union Legislative Acts
Avrupa Birliği, bu Kanun teklifiyle, yapay zeka için hukuki bir çerçeve önererek bir güven atmosferinin geliştirilmesini hedeflemektedir. Avrupa Komisyonu’na göre yapay zeka, insanlar için nihai amacı insan refahını artırmak olan ve iyilik için kullanılan bir araç olmalıdır. Yasalaşmasıyla birlikte AB Yapay Zeka Kanunu’nun tıpkı AB Genel Veri Koruma Tüzük’ünde (GDPR) olduğu gibi yapay zeka alanında dünya çapında bir standart oluşturabileceği ifade edilmektedir [*].
Risk temelli yaklaşım (risk-based approach) üzerine inşa edilen teklifle, yüksek riskli olarak sınıflandırılan yapay zeka sistemlerine yönelik sınırlamaların getirilmesi hedeflenmektedir. Bu kapsamda;
- Biyometrik gözetlemeye, duygu tanımaya (emotion recognition) ve öngörüye dayalı kolluk faaliyetlerine (predictive policing) faaliyetlerinin tamamıyla yasaklanması,
- ChatGPT gibi üretici yapay zeka sistemlerine yönelik bunların eğitilmesinde kullanılan telife tabi materyallere ilişkin şeffaflık yükümlülüklerinin getirilmesi,
- Seçmenlerin oy davranışlarına etki edecek yapay zeka sistemlerinin yüksek riskli olarak sınıflandırılması planlanıyor.
Yasama Süreci #
- Kanun’un yasalaşmasına yönelik süreç, Avrupa Komisyonu tarafından AB Yapay Zeka Kanunu teklifinin 21 Nisan 2021 tarihinde yayınlanmasıyla başlamıştır.
- AB Konseyi, 6 Aralık 2022 tarihinde genel yaklaşımını (common position) deklare etmiştir.
- AB Parlamentosu, 14 Haziran 2023 tarihinde müzakere pozisyonunu 28’e karşı 499 oyla kabul etmiştir. Parlamento’nun yaptığı değişikliklere ilişkin metin için tıklayınız.
- Kanun’un nihai hâlini alması için AB Konseyi‘yle yapılacak müzakereler beklenmektedir.
Sistematik #
Avrupa Komisyonu teklifi esas alınmıştır. Sistematiğin detaylı zihin haritasına ulaşmak için tıklayınız.
🇹🇷
Gerekçe (89)
Başl. I: Genel Hükümler
Başl. II: Yasaklanan Yapay Zeka Uygulamaları
Başl. III: Yüksek Riskli YZ Sistemleri
Böl. 1: YZ Sistemlerinin Yüksek Riskli Olarak Sınıflandırılması
Böl. 2: Yüksek Riskli YZ Sistemlerinin Gereklilikleri
Böl. 3: Yüksek Riskli YZ Sistemlerinin Sağlayıcılarının, Kullanıcılarının ve Diğer Tarafların Yükümlülükleri
Böl. 4: Bildirim Makamları ve Yetkili Kuruluşlar
Böl. 5: Standartlar, Uygunluk Değerlendirmesi, Sertifikalar, Tescil
Başl. IV: Belirli YZ Sistemleri için Şeffaflık Yükümlülükleri
Başl. V: Yeniliği Destekleyici Tedbirler
Başl. VI: Yönetişim
Böl. 1: Avrupa Yapay Zeka Kurulu
Böl. 2: Ulusal Yetkili Makamlar
Başl. VII: Tek Başına Yüksek Riskli YZ Sistemleri İçin AB Veritabanı
Başl. VIII: Pazar Sonrası İzleme, Bilgi Paylaşımı, Piyasa Gözetimi
Böl. 1: Pazar Sonrası İzleme
Böl. 2: Vaka ve Arızalar Hakkında Bilgi Paylaşımı
Böl. 3: Uygulama
Başl. IX: Davranış Kuralları
Başl. X: Gizlilik ve Yaptırımlar
Başl. XI: Yetki Devri ve Komite Prosedürü
Başl. XII: Son Hükümler
🇬🇧
Recitals (89)
Title I: General Provisions
Title II: Prohibited Artificial Intelligence Practices
Title III: High-Risk AI Systems
Chapter 1: Classification Of AI Systems as High-Risk
Chapter 2: Requirements for High-Risk AI Systems
Chapter 3: Obligations of Providers and Users of High-Risk AI Systems and Other Parties
Chapter 4: Notifiying Authorities and Notified Bodies
Chapter 5: Standards, Conformity Assessment, Certificates, Registration
Title IV: Transparency Obligations for Certain AI Systems
Title V: Measures in Support of Innovation
Title VI: Governance
Chapter 1: European Artificial Intelligence Board
Chapter 2: National Competent Authorities
Title VII: EU Database For Stand-Alone High-Risk AI Systems
Title VIII: Post-Market Monitoring, Information Sharing, Market Surveillance
Chapter 1: Post-Market Monitoring
Chapter 2: Sharing of Information on Incidents and Malfunctioning
Chapter 3: Enforcement
Title IX: Codes of Conduct
Title X: Confidentiality and Penalties
Title XI: Delegation of Power And Committee Procedure
Title XII: Final Provisions